TEMEL LİNUX KOMUTLARI

Dosya İşlemleri 

ls - bulunduğumuz dizindeki dosyaları listeler.
ls -al - gizli dosyalar dahil dosyaları listeler.
cd - ev dizinine geçiş yapar
cd .. - bir üst dizine geçer.
pwd - o an bulunduğumuz dizini gösterir.
mkdir dizin_ismi - belirtilen isimde dizin oluşturur
rm dosya - dosya siler.
rm - r dizin -  belirtilen dizini siler
rm -f file - belirtilen dosyayı silmeye zorlar
cp dosya1 dosya2 - dosya1 i dosya2 ye kopyalar, dosya2 yoksa oluşturmaz.
cp -r dizin1 dizin2 - dizin1 i dizin2 ye kopyalar, dizin2 yoksa oluşturur.
mv dosya1 dosya2 - dosya1 in adını dosya2 yapar.
ln -s dosya bağ -  belirtilen dosyaya sembolik bağ oluşturur.
touch dosya - boş dosya oluşturur
cat > dosya - dosyaya girdi yönlendirir.
"Örneğin girdi isimli dosyaya "astalavista" yazdınız, bunu
cat girdi > dosya şeklinde yazarak girdi dosyasının içindeki verileri dosya isimli dosyaya yönlendirebilirsiniz."
more dosya - dosyanın çıktısını sayfalayarak gösterir
less dosya - yaptığı iş neredeyse aynıdır, more komutundan fazla tercih edilmesinin birkaç sebebi vardır, bunlar:

1. Less içerik içinde ileri-geri yönlü hareket edebilirken more sadece ileri yönlü hareket eder.
2. Tüm dosya içeriğini belleğe almadığı için, büyük boyutlu dosyaların okunabilmesine imkan tanır.
3. Metin içinde arama, zip dosyasını okuma vb. gibi extra özellikleride barındırmaktadır.

head dosya - dosyanın ilk 10 satırını gösterir.
tail dosya - dosyanın son 10 satırını gösterir
tail -f - dosya dosyanın son 10 satırını anlık gösterir


Süreç Yönetimi 

ps - aktif süreçleri gösterir
top - tüm süreçleri gösterir
kill pid - belirtilen süreci sonlandırır
killall proc - belirtilen tüm sürecleri sonlandırır
bg - durdurulmuş işlemi arka planda sürdürür
fg - arka plandaki işi ön plana getirir.
fg n - n numaralı bir işi ön plana getirir


Dosya İzinleri

chmod SAYI dosya - Belirtilen dosyanın izinlerini değiştirmeye yarar. Her basamak kullanıcı, grup ve diğerlerini ifade eder ve 3  hanede kullanılır.

• 4 - okuma (read,r)
• 2 - yazma (write,w)
• 1 - çalıştırma (execute, x)

chmod 777 - read, write, execute tüm izinleri verir.
chmod 755 - kullanıcı için rwx, grup ve bunların dışındakiler için rx

Daha fazla seçenek için man chmod.

SSH

Ssh nedir ?
Bilgi için, tıklayınız.
ssh kullanici@sunucu - belirtilen makineye bağlanır.

ssh -p port_numarası kullanici@sunucu - belirtilen sunucuya belirtilen porttan bağlanılır.

ssh-copy-id kullanici@sunucu - parolasız giriş için ssh anahtarını belirtilen sunucuya kopyalar.

Arama

grep ifade dosya - belirtilen dosyalarda ifadeyi arar
grep -r ifade dir - belirtilen dosyalarda ifadeyi özyineli aratır. (-r parametresi burada recursiveyi temsil etmektedir.)
komut | grep ifade - komutun çıktısında ifadeyi aratır. ( | komutun çıktısının grep'e aktarılmasını sağlar)
locate dosya- belirtilen dosyayı aratır.

Sistem Bilgileri

date - mevcut saat ve tarihi gösterir
cal - içinde bulunulan ayın takvimini gösterir.
uptime - sistemin açık kalma süresini gösterir
w - sistem ile ilgili özet bilgiler verir
whoami - giriş yapan kullanıcıyı gösterir
finger kullanici_adi  - kullanici hakkında bilgi verir.
uname - a - çekirdek bilgisini gösterir
cat /proc/cpuinfo - işlemci bilgisini gösterir
cat /proc/meminfo - RAM bilgisini gösterir
man komut - belirtilen komutun manuelini(kullanım klavuzu) ekrana getirir.
df - disk kullanımını gösterir.
du - dizinin kullandığı disk alanını gösterir
free - kullanılan RAM bilgisini gösterir
whereis uygulama - uygulama yolunu(PATH) gösterir. 1'er örnek
which uygulama - uygulamanın tam yolunu gösterir.

Sıkıştırma İşlemleri 

tar cf dosya.tar dosya - dosyayı içeren bir tar arşivi oluşturur
tar xf dosya.tar - dosya.tar içinden dosyaları açar
tar cf dosya.tar.gz dosya- sıkıştırılmış tar arşivi oluşturur (gzip)
tar xf dosya.tar.gz - sıkıştırılmış arşivi açar
tar cf dosya.tar.bz2  - sıkıştırılmış tar arşivi oluşturur (bzip2)
gzip dosya - dosyayı sıkıştırır ve uzantısını gz yapar
gzip -d dosya.gz - sıkıştırılmış dosyayı açar

Ağ

ping hedef - hedefe ping atar ve sonuçları gösterir
whois domain - belirtilen alan adının kayıt bilgilerini gösterir
dig domain - belirtilen alan adının DNS bilgilerini gösterir.
dig -x host - PTR kaydını gösterir
PTR'nin ne işe yaradığını öğrenmek için, tıklayınız

wget file - dosya indirir
wget -c file - durdurulmuş indirmeye devam eder.

Yazılım Derleme/Kurma

Kaynaktan paket derleme:
./configure --prefix=/usr
make
make install
yum install paket - belirtilen paketi kurar
yum remove paket - belirtlen paketi kaldırır

Klavye Kısayolları

Ctrl + C - komutu durdurur, sona erdirir
Ctrl + Z - komutu durdurur, devam etmek için fg arka planda devam için bg kullanılır.
Ctrl +D - konsol oturumundan çıkış yapar
Ctrl + W - mevcut satırda bir kelime siler
Ctrl +U - tüm satırı siler.
Ctrl + R - komut geçmişinde arama yapar
(örneğin uzun bir komut girdiniz, fakat komutun belli başlı biryerini hatırlıyorsunuz o zaman Ctrl+R kısayolu çok kullanışlı bir hale geliyor.)
!! - son verilen komutu tekrarlar.